Lá sen bánh tẻ là gì? Vì sao nên chọn lá sen bánh tẻ khi làm trà, dược liệu? 

Lá sen bánh tẻ tươi đã phát triển hoàn chình nhưng chưa bị già hóa, có hàm lượng flavonoid, alkaloid và các vitamin khoáng chất cao nhất. Khi ép, lá cũng cho lượng dịch chiết nhiều nhất vì vậy thường được lựa chọn làm dược liệu, trà,… và ứng dụng phổ biến trong đời sống.

Lá sen bánh tẻ là gì? 

Lá sen bánh tẻ là loại lá sen vừa vào độ trưởng thành, không quá non cũng không quá già, lá xòe to rộng, màu xanh lục tươi, thường được thu hoạch vào khoảng tháng 6-7 hàng năm. Loại lá này được xem như một vị thuốc quý trong y học cổ truyền với nhiều công dụng hữu ích cho sức khỏe.

Dưới đây là một số đặc điểm nổi bật của lá sen bánh tẻ:

• Kích thước: Lá sen bánh tẻ ta, loại lá được sử dụng làm dược liệu nhiều nhất, có đường kính thường khoảng 30-50cm.

• Hình dạng: Lá sen có hình bán nguyệt, giống với hình quạt, hơi tròn. Viền lá sen có hình dạng sóng nhỏ. Lá dầy mình nhưng không cỗi, gân lá nổi rõ. 

• Màu sắc: Lá sen bánh tẻ có màu xanh lục tươi. Màu xanh này đậm và mướt hơn so với lá sen non nhưng không quá sậm như lá sen già. Mặt dưới lá sen bánh tẻ có màu xanh nhạt hơn mặt trên.

• Mùi vị: Lá sen bánh tẻ có mùi thơm nhẹ, vị hơi đắng.

Giống như rau luộc vừa chín đến, lúa đang thì con gái, lá sen bánh tẻ là thời kỳ lá sen xanh tươi, to đẹp nhất và có hàm lượng vitamin, khoáng chất và các dưỡng chất nhiều nhất, khi ép lấy dịch chiết cũng thu được thể tích lớn nhất. Vì vậy, khi muốn thu hái lá sen làm trà, dược liệu hay trang trí người ta sẽ chọn những chiếc lá sen bánh tẻ này. 

Ưu điểm của lá sen bánh tẻ tươi

Hàm lượng hoạt chất cao

Lá sen bánh tẻ tươi chứa tỷ lệ các hoạt chất polyphenol, bao gồm tannin, flavonoid, alkaloid, axit hữu cơ và vitamin C, cao hơn rất nhiều so với lá sen non và lá sen già. Những hoạt chất này đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ cơ thể khỏi các gốc tự do, giúp tăng cường sức khỏe và hỗ trợ quá trình chống lão hóa.

Hàm lượng chất diệp lục

Lá sen bánh tẻ, tức là lá sen ở giai đoạn trưởng thành nhưng chưa già. Lá ở giai đoạn này đã phát triển hoàn chỉnh và có khả năng quang hợp mạnh mẽ nên có hàm lượng chất diệp lục cao nhất.

Ước tính hàm lượng chất diệp lục trong lá sen tính trên 1kg lá tươi như sau:  

• Lá sen non khoảng: 0.2% – 0.5% 
• Lá sen bánh tẻ khoàng: 0.5% – 1% 
• Lá sen già khoảng: 0.3% – 0.7% 

Chất diệp lục có khả năng loại bỏ các độc tố và kim loại nặng trong cơ thể thông qua hệ bài tiết. Điều này giúp thanh lọc cơ thể và bảo vệ gan khỏi các tác nhân gây hại. Bên cạnh đó, chất diệp lục trong lá sen còn có khả năng làm dịu và bảo vệ niêm mạc dạ dày, cải thiện tiêu hóa, hỗ trợ tạo máu,… 

Nhờ những ưu điểm vượt trội này, lá sen bánh tẻ tươi được đánh giá cao trong việc sử dụng làm nguyên liệu dược liệu và thực phẩm chức năng.

Lá sen bánh tẻ cho nhiều dịch chiết hơn

Cấu trúc và độ dày của lá ở các giai đoạn khác nhau sẽ cho hàm lượng dịch chiết khác nhau. 

Lá sen non có cấu trúc chưa hoàn thiện, lá mềm và mỏng, dẫn đến lượng dịch chiết thấp hơn. Khi ép, lá non dễ tổn thương và không giải phóng nhiều dịch do lượng nước và chất chiết ít hơn. Lá sen già lại có độ dày và cứng hơn do quá trình lão hóa, làm giảm khả năng giữ nước nên khi ép, lá già cũng khô cứng và cho ít dịch hơn.

Còn lá sen bánh tẻ đang ở giai đoạn trưởng thành có cấu trúc hoàn thiện, lá dày vừa phải và  tích lũy đủ nước và các hoạt chất, chất dinh dưỡng tối ưu. Điều này làm cho lá dễ dàng giải phóng nhiều dịch hơn khi ép. Lá cũng có độ mềm vừa phải, dễ ép và giải phóng lượng dịch lớn.

Ứng dụng của lá sen bánh tẻ 

Lá sen bánh tẻ không chỉ là nguyên liệu thiên nhiên có giá trị dinh dưỡng và y học, mà còn mang lại nhiều lợi ích trong đời sống hàng ngày nhờ các ứng dụng đa dạng và phong phú.

Dưới đây là một số ứng dụng phổ biến của lá sen bánh tẻ:

Dùng trong ẩm thực: Lá sen bánh tẻ thường được sử dụng để gói các món ăn, đặc biệt là các món hấp hoặc nướng như cơm gói lá sen, lá sen gói cốm, gà ủ lá sen. Lá sen giúp tăng hương vị và giữ ẩm cho món ăn một cách an toàn. 

Sử dụng trong làm đẹp: Chiết xuất từ lá sen cũng được sử dụng trong các sản phẩm làm đẹp như kem dưỡng da và mặt nạ, giúp làm sáng da, chống lão hóa và giảm mụn.

Dùng làm trà: Bạn có thể sử dụng lá sen bánh tẻ để làm trà lá sen mật ong. Trà lá sen không những giúp giảm cân, giảm cholesterol, hạ huyết áp còn cải thiện hệ tiêu hóa, giúp ngủ ngon và thanh lọc cơ thể. 

Làm thuốc trong y học cổ truyền: Lá sen bánh tẻ có tác dụng thanh nhiệt, giải độc, an thần và lợi tiểu. Nó thường được sử dụng để điều trị các bệnh như cao huyết áp, béo phì, mất ngủ và bệnh tim mạch. 

Tạo hương liệu và tinh dầu: Lá sen có hương thơm dễ chịu, được sử dụng để làm tinh dầu hoặc hương liệu cho các sản phẩm chăm sóc cá nhân và không gian sống. Lá sen cũng được dùng trong các liệu pháp chăm sóc sức khỏe tâm lý, như liệu pháp hương thơm, giúp giảm căng thẳng và lo âu.

Ngoài ra, lá sen có thể được dùng để trang trí, decor nội thất, làm nền cho các bức tranh nghệ thuật, sử dụng trong các nghi lễ Phật giáo, lễ hội. Lá sen sau khi được sử dụng cũng có thể ủ thành phân bón hữu cơ, cung cấp dưỡng chất cho cây trồng.

Công dụng của lá sen bánh tẻ với sức khỏe 

Điểm ưu việt nhất của lá sen bánh tẻ đó là chứa hàm lượng cao các hoạt chất có lợi cho sức khỏe như:  flavonoid, alkaloid, axit hữu cơ, và các vitamin, khoáng chất. Những hoạt chất này mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe như: 

Giảm cân và hỗ trợ tiêu hóa

Lá sen bánh tẻ giúp cải thiện chức năng tiêu hóa, từ đó giúp thúc đẩy quá trình chuyển hóa chất béo và giảm mỡ tích tụ, hỗ trợ giảm cân hiệu quả. Ngoài ra, nó còn làm dịu dạ dày và ngăn ngừa các vấn đề như đầy hơi và táo bón.

Giảm mỡ máu và bảo vệ tim mạch

Các hoạt chất trong lá sen, đặc biệt là flavonoid, giúp giảm mức cholesterol xấu (LDL) và triglyceride trong máu, đồng thời tăng cholesterol tốt (HDL). Nhờ khả năng giảm mỡ máu, lá sen giúp ngăn ngừa các bệnh tim mạch như xơ vữa động mạch, cao huyết áp và bệnh mạch vành.

Thanh nhiệt, giải độc và lợi tiểu

Trong y học cổ truyền, lá sen có tác dụng thanh nhiệt, giải độc, cải thiện chức năng gan, giúp loại bỏ các độc tố khỏi cơ thể và lợi tiểu, giúp loại bỏ các chất cặn bã ra khỏi cơ thể qua đường tiểu.

Cải thiện giấc ngủ và giảm căng thẳng

Lá sen chứa các chất an thần tự nhiên, giúp làm dịu hệ thần kinh, giảm căng thẳng, lo âu, cải thiện tâm trạng và cải thiện chất lượng giấc ngủ, hỗ trợ điều trị chứng mất ngủ. Bạn có thể đọc thêm về cách lá sen chữa mất ngủ. 

Chống oxy hóa và ngăn ngừa lão hóa

Lá sen bánh tẻ giàu chất chống oxy hóa như polyphenol và flavonoid, giúp bảo vệ các tế bào khỏi tổn thương do các gốc tự do gây ra, ngăn ngừa lão hóa, đồng thời, duy trì sự trẻ trung và sức khỏe của làn da, ngăn ngừa nếp nhăn.

Hỗ trợ điều trị bệnh gan

Lá sen chứa các hoạt chất Quercetin và Flavonoid. Những hoạt chất này không chỉ có tác dụng chống oxy hóa mà còn giúp thanh nhiệt và giải độc gan, hỗ trợ điều trị các bệnh gan như gan nhiễm mỡ và viêm gan. Đồng thời, chúng còn có khả năng chống lại vi khuẩn và virus, ngăn chặn sự tổn hại cho gan và bảo vệ sức khỏe lá gan.

Hỗ trợ điều trị bệnh tiểu đường

Lá sen bánh tẻ có khả năng điều hòa lượng đường trong máu, kiểm soát đường huyết và rối loạn lipid máu ở người mắc bệnh tiểu đường, nhờ vào các hoạt chất polyphenol và flavonoid, có khả năng cải thiện sự nhạy cảm của cơ thể đối với insulin, điều chỉnh sự hấp thụ đường trong máu và giảm sự tích tụ mỡ. 

Lưu ý khi chọn mua và sử dụng lá sen bánh tẻ

Khi chọn mua và sử dụng lá sen bánh tẻ, có một số lưu ý quan trọng sau đây:

• Chọn lá sen bánh tẻ có màu sắc tươi sáng, không héo và không có vết thâm. Tránh mua lá sen có dấu hiệu bị hỏng, nát hoặc có dấu hiệu của sự ô nhiễm.
• Chọn mua lá sen bánh tẻ từ các cửa hàng hoặc nhà cung cấp đáng tin cậy, đảm bảo chất lượng và sự an toàn vệ sinh thực phẩm.
• Bảo quản lá sen bánh tẻ ở nhiệt độ thích hợp và tránh ánh nắng mặt trời trực tiếp để giữ cho lá luôn tươi mát và bền hơn.
• Lá sen bánh tẻ nhanh chóng mất đi độ tươi mát và chất dinh dưỡng, vì vậy nên sử dụng và chế biến trong thời gian ngắn sau khi mua.
• Lá sen bánh tẻ có tính hàn, do vậy cần lưu ý khi sử dụng cho người có tỳ vị hư hàn, dễ tiêu chảy, lạnh bụng.
• Mặc dù lá sen bánh tẻ mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe, nhưng một số người có thể phản ứng dị ứng với lá sen. Phụ nữ mang thai và cho con bú, người bị huyết áp thấp,… nên tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi dùng. 

Trên đây là một số đặc điểm, ưu điểm của lá sen bánh tẻ. Hi vọng thông qua bài viết này, giúp bạn đọc hiểu hơn lá sen bánh tẻ là gì cũng như công dụng và lưu ý khi sử dụng lá sen để mang lại hiệu quả cao nhất, sức khỏe tốt nhất.