Béo phì đang ngày càng gia tăng với nhiều mối nguy cơ tiềm ẩn cho sức khỏe. Một trong số tác hại của béo phì là ảnh hưởng tới chu kỳ kinh nguyệt và sức khỏe sinh sản phụ nữ. Béo phì tác động đến chu kỳ kinh nguyệt một cách lặng thầm khiến nhiều người không nhận ra những hậu quả nghiêm trọng của nó. Để hiểu rõ vấn đề này, hãy tham khảo bài viết dưới đây nhé.
Tác động của béo phì tới thời điểm dậy thì và kinh nguyệt
Thời điểm dậy thì và bắt đầu chu kỳ kinh nguyệt ở bé gái chịu ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố, bao gồm di truyền, môi trường và dinh dưỡng.
Từ thế kỷ 19, do sự cải thiện về điều kiện sống và dinh dưỡng, tuổi dậy thì ở cả nam và nữ có xu hướng đến sớm hơn. Tuy nhiên, kể từ thập niên 1970, tỷ lệ béo phì gia tăng trên toàn thế giới đã dẫn đến hiện tượng dậy thì sớm và bắt đầu kinh nguyệt sớm hơn ở nữ giới.
Các nghiên cứu cho thấy thừa cân và béo phì có thể đóng vai trò trực tiếp trong việc đẩy nhanh quá trình dậy thì sớm.
Thời điểm dậy thì bắt đầu khi não bộ tiết ra hormone GnRH, kích thích tuyến yên sản xuất các hormone sinh sản khác (LH và FSH). Các hormone này tác động lên buồng trứng, thúc đẩy sản xuất estrogen và androgen. Vòng phản hồi giữa não bộ, tuyến yên và buồng trứng dẫn đến sự khởi đầu và duy trì chu kỳ kinh nguyệt.
Ở bé gái béo phì, quá trình dậy thì sớm và bắt đầu kinh nguyệt sớm hơn có thể do một số cơ chế nội tiết sau:
- Tăng chuyển hóa androgen thành estrogen: Mô mỡ ở người béo phì có khả năng chuyển hóa androgen thành estrogen mạnh hơn. Hormone estrogen kích thích phát triển các đặc điểm sinh dục nữ, khi được sản xuất quá mức sẽ dẫn đến dậy thì sớm.
- Ảnh hưởng của insulin: Insulin là hormone điều hòa lượng đường trong máu. Ở người béo phì, tình trạng kháng insulin có thể làm tăng mức độ insulin trong máu, dẫn đến kích thích sản xuất androgen ở buồng trứng và tuyến thượng thận, giảm sản xuất SHBG (globulin gắn hormone giới tính), protein vận chuyển và gắn kết androgen trong máu, khiến lượng androgen tự do tăng lên,…
Cách béo phì tác động đến chu kỳ kinh nguyệt
Béo phì ảnh hưởng đến chu kỳ kinh nguyệt của phụ nữ theo nhiều cách. Dưới đây là những cách mà béo phì có thể tác động đến kinh nguyệt.
Béo phì gây rối loạn kinh nguyệt do mất cân bằng hormone
Béo phì là một trong những yếu tố gây rối loạn kinh nguyệt như kinh nguyệt không đều (chu kỳ kinh nguyệt kéo dài hơn hoặc ngắn hơn so với bình thường), hoặc vô kinh (tức là không có kinh nguyệt trong một thời gian dài).
Béo phì ảnh hưởng đến chu kỳ kinh nguyệt của phụ nữ một cách lặng thầm
Sự tích tụ chất béo bất thường hoặc quá mức có thể ảnh hưởng đến cân nặng và sức khỏe tổng thể, bao gồm cả chu kỳ kinh nguyệt. Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng phụ nữ béo phì có nguy cơ cao gặp phải các vấn đề về kinh nguyệt như chu kỳ kinh nguyệt không đều, thiểu kinh hoặc rong kinh và thậm chí là vô kinh.
Nguyên nhân chính của những ảnh hưởng này được cho là do sự mất cân bằng hormone, đặc biệt là estrogen. Lớp mỡ dư thừa trong cơ thể phụ nữ béo phì có thể sản sinh ra nhiều estrogen hơn mức bình thường, dẫn đến rối loạn chu kỳ kinh nguyệt.
Ngoài ra, béo phì cũng liên quan đến hội chứng đa nang buồng trứng, một tình trạng nội tiết phổ biến gây rối loạn kinh nguyệt và kháng insulin.
Béo phì ảnh hưởng đến kinh nguyệt do Hội chứng buồng trứng đa nang (PCOS)
Hội chứng buồng trứng đa nang (PCOS) là một rối loạn nội tiết phổ biến ở phụ nữ trong độ tuổi sinh sản. Béo phì được xác định là một trong những yếu tố có thể làm tăng nguy cơ mắc phải hội chứng này. PCOS gây ra chu kỳ kinh nguyệt không đều, vô kinh, và các vấn đề sinh sản.
Béo phì, đặc biệt là béo phì vùng bụng, có thể gây ra sự kháng insulin, khiến cơ thể không sử dụng insulin hiệu quả, dẫn đến mức độ glucose cao trong máu. Điều này không chỉ làm tăng nguy cơ mắc bệnh tiểu đường loại 2, mà còn có thể làm tăng sản xuất androgen – hormone nam tính, một yếu tố then chốt gây ra triệu chứng của PCOS như rối loạn kinh nguyệt, mọc lông quá mức và mụn trứng cá.
Béo phì gây hội chứng đa nang buồng trứng dẫn đến rối loạn kinh nguyệt
Hơn nữa, béo phì còn tiềm ẩn nguy cơ dẫn đến các vấn đề sức khỏe khác liên quan đến PCOS, bao gồm bệnh tim mạch và cao huyết áp.
Điều trị PCOS thường bao gồm việc thay đổi lối sống như: chế độ ăn uống và tập thể dục, sử dụng thuốc để kiểm soát triệu chứng và ngăn chặn các biến chứng. Việc giảm cân (đặc biệt là giảm mỡ bụng) cũng có thể giúp cải thiện độ nhạy cảm với insulin và giảm mức androgen, từ đó làm giảm các triệu chứng của PCOS.
Béo phì ảnh hưởng đến kinh nguyệt bởi làm tăng sản nội mạc tử cung
Béo phì làm tăng nồng độ estrogen, gây ra sự mất cân bằng hormone và ảnh hưởng tiêu cực đến sự phát triển của nội mạc tử cung
Tình trạng thừa cân béo phì có thể dẫn đến tăng sản nội mạc tử cung, là hiện tượng lớp niêm mạc bên trong tử cung dày quá mức do sự tăng trưởng của các tế bào dư thừa. Hậu quả không chỉ gây ra các triệu chứng khó chịu như rối loạn chu kỳ kinh nguyệt, rong kinh mà còn làm tăng nguy cơ phát triển ung thư nội mạc tử cung.
Béo phì ảnh hưởng đến sự rụng trứng gây rối loạn kinh nguyệt
Rụng trứng là một phần quan trọng của chu kỳ kinh nguyệt. Nếu không có rụng trứng, sẽ không có khả năng thụ thai và chu kỳ kinh nguyệt sẽ không diễn ra bình thường.
Ngoài gây tình trạng kháng insulin, dư thừa estrogen, béo phì còn tiềm ẩn nguy cơ viêm mãn tính, ảnh hưởng đến chức năng buồng trứng, làm rối loạn quá trình sản xuất hormone và dẫn đến giảm khả năng rụng trứng.
Do đó, béo phì cũng ảnh hưởng đáng kể đến khả năng sinh sản của nữ giới. Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng, béo phì có thể gây ra sự suy giảm chức năng sinh sản ở cả nam và nữ.
Những tác động của béo phì đối với phụ nữ
Béo phì không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe thể chất mà còn tác động tiêu cực đến tâm lý và đời sống xã hội, công việc hàng ngày của phụ nữ.
Việc sở hữu ngoại hình quá khổ có thể dẫn đến cảm giác tự ti, mất tự tin, khiến họ ngại giao tiếp, e dè trong các mối quan hệ, dẫn đến cô lập và cô đơn.
Béo phì gây tâm lý tự tin, mặc cảm ảnh hưởng tới tâm lý và chất lượng cuộc sống của phụ nữ
Áp lực xã hội ngày càng cao, đặc biệt là quan niệm về “vẻ đẹp ngoại hình” đối với phụ nữ, khiến họ càng trở nên lo lắng về hình ảnh của bản thân, dẫn đến những rối loạn tâm lý như lo âu, trầm cảm và stress, những điều này lại ảnh hưởng đến cân bằng hormone và chu kỳ kinh nguyệt của phụ nữ.
Béo phì gây ảnh hưởng đến hình thể, sức khỏe, khả năng vận động cũng làm mất đi cơ hội, giảm hiệu suất công việc của phụ nữ, ảnh hưởng đến vị trí xã hội và chất lượng cuộc sống của họ.
Cải thiện rối loạn kinh nguyệt do béo phì
Để cải thiện rối loạn kinh nguyệt do béo phì cải thiện chế độ ăn uống là bước quan trọng đầu tiên. Một chế độ ăn giàu chất xơ, ít chất béo và đường có thể giúp giảm cân và cải thiện sức khỏe tổng thể. Việc giảm cân không chỉ giúp cải thiện chu kỳ kinh nguyệt mà còn giảm nguy cơ mắc các bệnh liên quan đến béo phì.
Giảm cân là cách để cải thiện rối loạn nội tiết tố, duy trì chu kỳ kinh nguyệt và cải thiện chức năng sinh lý, sinh sản của phụ nữ
Tập thể dục đều đặn cũng là một phần không thể thiếu trong quá trình cải thiện rối loạn kinh nguyệt do béo phì. Hoạt động thể chất giúp cơ thể đốt cháy calo, cải thiện sức khỏe tim mạch và tăng cường sự cân bằng hormone.
Ngoài ra, việc quản lý stress và có đủ giấc ngủ cũng đóng vai trò quan trọng. Stress và thiếu ngủ có thể gây rối loạn hormone, làm trầm trọng thêm tình trạng rối loạn kinh nguyệt.
Cuối cùng, nếu những biện pháp tự nhiên không mang lại kết quả mong muốn, việc tham khảo ý kiến của bác sĩ là cần thiết. Bác sĩ có thể đề xuất các phương pháp điều trị khác nhau, từ thuốc đến phẫu thuật, tùy thuộc vào mức độ nghiêm trọng của tình trạng béo phì và rối loạn kinh nguyệt.
Có thể thấy, béo phì ảnh hưởng tới chu kỳ kinh nguyệt của phụ nữ một cách khủng khiếp và gây ra nhiều hệ lụy nghiêm trọng. Cải thiện cân nặng, giảm béo cũng là biện pháp nâng cao sức khỏe sinh lý nữ và sức khỏe sinh sản.
Và việc duy trì một lối sống lành mạnh, cân đối giữa chế độ ăn, hoạt động thể chất, và quản lý stress là vô cùng quan trọng trong hành trình giảm béo và cải thiện rối loạn kinh nguyệt cho người béo phì. Hãy nhớ rằng mỗi bước nhỏ bạn thực hiện hôm nay sẽ đem lại lợi ích lớn cho sức khỏe của bạn trong tương lai.
