Béo phì là một vấn đề sức khỏe không còn xa lạ trong đời sống hiện đại. Vấn đề này không chỉ mang lại tâm lý tự ti về hình thể, mà còn tác động xấu đối với thể chất, đặc biệt ảnh hưởng nhiều đến xương khớp và gây ra các bệnh về xương. Cùng tìm hiểu vấn đề “béo phì ảnh hưởng đến xương khớp ra sao?” trong bài viết sau nhé!
Tác hại nói chung của béo phì đối với sức khỏe?
Béo phì không chỉ là vấn đề về ngoại hình, mà còn là “kẻ thù thầm lặng” ẩn chứa vô số mối nguy hại cho sức khỏe. Nó len lỏi vào từng cơ quan, từng tế bào, âm thầm gặm nhấm, bào mòn sức khỏe của chúng ta, biến cuộc sống trở thành gánh nặng.
Trái tim chính là “nạn nhân” đầu tiên của béo phì. Béo phì làm tăng áp lực lên thành mạch máu, dẫn đến tăng huyết áp. Lượng mỡ cao trong máu có thể dẫn đến tích tụ mảng bám trong động mạch, gây xơ vữa và tăng nguy cơ nhồi máu cơ tim và đột quỵ – những “sát thủ” cướp đi sinh mạng bất cứ lúc nào.
Béo phì cũng là cánh cửa dẫn đến căn bệnh được coi là “sát thủ ngọt ngào” của con người – bệnh tiểu đường. Mỡ thừa khiến cơ thể kháng insulin, là nguyên nhân chính dẫn đến bệnh tiểu đường tuýp 2. Lượng đường trong máu tăng cao, âm thầm đầu độc các cơ quan, biến chứng thành những căn bệnh nguy hiểm.
Béo phì gây rối loạn hô hấp, do chất béo dư thừa chèn ép đường hô hấp, khiến bạn khó thở, ngưng thở khi ngủ, gián đoạn giấc ngủ, dẫn đến thiếu ngủ, mệt mỏi, ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống.
Ngoài ra, béo phì còn dẫn đến nhiều nguy cơ về sức khỏe khác như: Mỡ máu, gan nhiễm mỡ, rối loạn nội tiết, rối loạn kinh nguyệt, ảnh hưởng đến khả năng sinh sản, các bệnh về đường tiêu hóa, ung thư như ung thư vú, ung thư đại tràng, tử cung, suy giảm hệ miễn dịch,…đặc biệt là hệ cơ xương khớp.
Béo phì ảnh hưởng đến xương khớp ra sao?
Béo phì ảnh hưởng rất nhiều đến xương khớp do trọng lượng cơ thể tăng cao, gây ra áp lực lớn lên các khớp và mô xung quanh. Dưới đây là một số tác động cụ thể của béo phì lên hệ xương khớp:
Thoái hóa khớp
Béo phì là một trong những nguyên nhân chính dẫn đến thoái hóa khớp, đặc biệt là ở các khớp chịu lực lớn như khớp gối, hông và cột sống.
Lý do là vì:
- Trọng lượng dư thừa: Khi cơ thể mang vác trọng lượng quá tải, áp lực lên các khớp sẽ tăng cao, đặc biệt là ở những vị trí chịu lực như đầu gối, hông và cột sống. Áp lực này khiến sụn khớp bị bào mòn nhanh hơn, dẫn đến thoái hóa khớp.
- Mất cân bằng cơ học: Béo phì làm thay đổi cấu trúc cơ thể, dẫn đến mất cân bằng lực tác động lên các khớp. Điều này khiến khớp phải chịu lực không đều, dễ bị tổn thương và thoái hóa.
Ngoài ra, béo phì còn khiến cho việc lưu thông máu đến các khớp bị hạn chế, dẫn đến thiếu hụt dinh dưỡng và oxy cho sụn khớp, đẩy nhanh quá trình thoái hóa.
Viêm khớp dạng thấp
Những người béo phì cũng thường phải đối mặt với viêm khớp do tình trạng mỡ thừa tích tụ nhiều trong cơ thể. Các tế bào mỡ sẽ sản xuất ra các chất gây viêm như interleukin-6 (IL-6) và tumor necrosis factor-alpha (TNF-α). Những chất này có thể tấn công các khớp, dẫn đến viêm khớp và đau khớp.
Các nghiên cứu cũng đã chỉ ra rằng người béo phì có nguy cơ mắc viêm khớp dạng thấp cao hơn 2-3 lần so với người có cân nặng bình thường. Mức độ béo phì càng cao, nguy cơ mắc bệnh càng lớn.
Gai cột sống và thoát vị đĩa đệm
Một trong những ảnh hưởng của béo phì đến xương khớp nặng nề nhất là thoát vị đĩa đêm. Béo phì làm tăng áp lực lên cột sống. đặc biệt là ở phần thắt lưng. Áp lực này khiến cho các đĩa đệm ở cột sống bị bào mòn, rách nứt, tạo điều kiện hình thành gai cột sống và thoát vị đĩa đệm.
Béo phì thường đi kèm với việc phân bố mỡ không đều, dẫn đến mất cân bằng cơ bắp. Điều này khiến các cơ và dây chằng ở cột sống phải chịu nhiều áp lực hơn, dẫn đến căng cơ, co thắt cơ và đau nhức
Bệnh khớp gối và khớp hông
Béo phì cũng là một trong những nguyên nhân chính dẫn đến thoái hóa khớp gối và hông – hai khớp chịu lực chính của cơ thể.
Béo phì có thể làm thay đổi cấu trúc cơ thể, trọng lượng dư thừa ở toàn bộ phần trên cơ thể sẽ gây áp lực lớn lên khớp gối và hông, đặc biệt là khi vận động, khiến cho sụn khớp bị bào mòn nhanh hơn, dẫn đến thoái hóa, đau nhức khi di chuyển.
Người béo phì có nguy cơ cao phải thực hiện phẫu thuật thay khớp gối và khớp hông nếu tổn thương khớp nghiêm trọng.
Tăng nguy cơ gãy xương
Người bị béo phì phải hứng chịu nguy cơ loãng xương và gãy xương cao hơn người bình thường. Bởi, họ thường ít vận động nên mật độ xương sẽ giảm sút, khiến xương yếu và dễ gãy hơn.
Trên thực tế, người béo phì thừa mỡ nhưng lại thiếu hụt các dưỡng chất thiết yếu cho xương như canxi, vitamin D,… do chế độ ăn uống không khoa học nên nguy cơ loãng xương cao hơn. Ở phụ nữ béo phì, lượng estrogen có thể thấp hơn so với bình thường cũng là nguyên nhân gây giảm mật độ xương.
Mật độ xương giảm, khiến xương yếu hơn, trong khi đó tải trọng cơ thể tăng gây áp lực lớn lên các khớp, khiến xương dễ bị tổn thương và gãy khi vận động hoặc va đập. Ngoài ra, béo phì có thể ảnh hưởng đến khả năng thăng bằng của cơ thể, khiến bạn dễ bị ngã và gãy xương.
Tăng nguy cơ phẫu thuật xương khớp và biến chứng
Béo phì không chỉ làm tăng nguy cơ mắc các bệnh lý về xương khớp, tăng nguy cơ phải phẫu thuật mà còn khiến cho việc điều trị bằng phẫu thuật trở nên khó khăn và tiềm ẩn nhiều nguy cơ biến chứng hơn. Do mỡ thừa trong cơ thể tạo môi trường thuận lợi cho vi khuẩn tích tụ phát triển, làm tăng nguy cơ nhiễm trùng sau phẫu thuật.
Béo phì có thể ảnh hưởng đến lưu thông máu, khiến cho vết thương sau phẫu thuật khó lành hơn. Ngoài ra, béo phì còn có thể dẫn đến một số biến chứng khác sau phẫu thuật xương khớp như: huyết khối tĩnh mạch sâu (do ít vận động), tổn thương dây thần kinh (do mỡ bao quanh dây thần kinh),…
Bệnh cơ xương khớp ở trẻ em
Trẻ em béo phì có nguy cơ cao mắc bệnh Blount, một tình trạng gây cong chân do sự phát triển không đều của xương chày. Điều này làm biến dạng chân, gây đau và hạn chế vận động ở trẻ.
Bài tập giúp người béo phì cải thiện các vấn đề xương khớp
Luyện tập thể dục là một phần quan trọng trong việc cải thiện vấn đề xương khớp cho người béo phì. Tuy nhiên, việc chọn loại bài tập phù hợp là rất quan trọng để tránh gây thêm áp lực lên các khớp.
Dưới đây là một số hình thức luyện tập và lời khuyên để giúp người béo phì cải thiện sức khỏe xương khớp:
Bài tập aerobic tác động thấp
- Đi bộ: Đi bộ nhẹ nhàng là cách tốt để bắt đầu. Người béo phì có thể bắt đầu với những quãng đường ngắn và tăng dần thời gian cũng như khoảng cách.
- Bơi lội: Bơi lội hoặc các bài tập trong nước như aquarobics giúp giảm áp lực lên khớp nhờ tác động nâng đỡ của nước.
- Đạp xe: Đi xe đạp, đặc biệt là xe đạp tĩnh, giúp tăng cường sức mạnh cơ bắp mà không đặt quá nhiều áp lực lên các khớp.
Bài tập sức mạnh
- Tập tạ nhẹ: Sử dụng tạ nhẹ hoặc dây kháng lực để tập các bài tập sức mạnh. Điều này giúp tăng cường cơ bắp xung quanh khớp, giảm áp lực lên khớp.
- Bài tập trọng lượng cơ thể: Các bài tập như ngồi dựa tường, ngồi xuống đứng lên từ ghế (chair squats) có thể giúp cải thiện sức mạnh mà không gây căng thẳng quá mức lên khớp.
Bài tập giãn cơ và linh hoạt
- Yoga: Yoga giúp cải thiện độ linh hoạt, sức mạnh cơ bắp và giảm đau khớp. Các tư thế nhẹ nhàng và phù hợp với người béo phì có thể giúp giảm căng thẳng lên khớp.
- Pilates: Pilates tập trung vào tăng cường cơ bắp trung tâm và cải thiện độ linh hoạt. Đây là lựa chọn tốt cho người béo phì để cải thiện sức khỏe xương khớp.
Bài tập tăng cường cân bằng và phối hợp
- Thái cực quyền (Tai Chi): Thái cực quyền giúp cải thiện cân bằng, phối hợp và giảm nguy cơ ngã, đồng thời tăng cường sức mạnh cơ bắp và giảm căng thẳng lên khớp.
Những chú ý trong khi luyện tập
- Bắt đầu chậm và tăng dần: Người béo phì nên bắt đầu với các bài tập nhẹ nhàng và tăng dần cường độ, thời gian và tần suất luyện tập.
- Lắng nghe cơ thể: Nếu cảm thấy đau hoặc khó chịu, cần ngừng tập và tham khảo ý kiến bác sĩ hoặc chuyên gia thể dục.
- Sử dụng giày phù hợp: Đảm bảo sử dụng giày thể thao hỗ trợ tốt để giảm áp lực lên khớp.
- Tập trung vào cơ bắp xung quanh khớp: Tăng cường sức mạnh cơ bắp xung quanh khớp giúp giảm áp lực trực tiếp lên khớp và ngăn ngừa chấn thương.
Trước khi bắt đầu chương trình luyện tập, người béo phì nên tham khảo ý kiến bác sĩ, huấn luyện viên, chuyên gia vật lý trị liệu để đảm bảo các bài tập an toàn và phù hợp với tình trạng sức khỏe.
Các chuyên gia có thể thiết kế chương trình tập luyện phù hợp, tập trung vào các bài tập giảm áp lực lên khớp và cải thiện sức khỏe tổng thể.
Bằng cách lựa chọn các bài tập phù hợp và tuân thủ các nguyên tắc luyện tập an toàn, người béo phì có thể cải thiện sức khỏe xương khớp, giảm đau và tăng cường khả năng vận động.
Qua bài viết trên, hẳn bạn đã hiểu béo phì ảnh hưởng đến xương khớp và sức khỏe ra sao. Hi vọng qua các thông tim trên có thể giúp bạn hiểu rõ những hệ lụy của béo phì và sớm tìm cách giảm béo để bảo vệ sức khỏe, xương khớp của mình.
